تحلیل فقهی و حقوقی رحم جایگزین از منظر زن صاحب رحم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد گروه فقه شافعی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

https://doi.org/10.34785/J016.2021.158

چکیده

اجاره رحم از موضوعات تقریباً مستحدثه‌ای است که درباره ماهیت، صحت و بطلان و آثار آن، بحث‌های گوناگونی شکل گرفته و آرای مختلفی ابراز شده است. در بیشتر مطالعات و پژوهش‌های انجام گرفته در این زمینه، معمولاً با ملاک قرار دادن زن و مرد صاحب نطفه به ماهیت این تعهد و قواعد حاکم بر آن پرداخته شده است اما در این پژوهش توجه و تأکید اصلی بر زنی است که اقدام به این تعهد می‌کند و اینکه وجود چه ضرورت و توجیهی است که بر مبنای آن به این عمل تن در می‌دهد. آیا موضوع عقد، می‌تواند دخل و تصرف در جزئی از بدن انسان باشد؟ در این بررسی، صحت استناد به اصل اباحه مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است و از طریق بررسی یکی از نکاح‌های موجود در زمان قبل از اسلام به نام «نکاح استبضاع» به این نتیجه می‌رسد که مالکیت بضع از جمله حقوق الله بوده که از طریق عقد نکاح، منحصراً در اختیار زوج قرار داده شده است. و در نهایت به دلیل تعارض این قرارداد با قواعد عمومی قراردادها از جمله موضوع عقد و اخلاق حسنه، حقوق طفل و قواعد نظر به نامحرم، قول به بطلان آن، تقویت می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and legal analysis of alternative uterus from the perspective of a woman who has a uterus

نویسنده [English]

  • Saadi ramazani
M.A. Department of Shafi'i Jurisprudence, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Uterine rent is one of the almost new topics in which the nature, validity and invalidity and its effects have been variously debated and different opinions have been expressed. In most studies and researches in this field, the nature of this obligation and the rules governing it have usually been considered as the criterion for the man and woman who have the sperm, but in this research, the main attention and emphasis is on the woman who undertakes this Commits and what is the necessity and justification on the basis of which he agrees to this action. Can the subject of the contract be the encroachment on a part of the human body? In this study, the correctness of citing the principle of immorality has been criticized and evaluated, and by examining one of the pre-Islamic marriages called "marriage of impeachment", it is concluded that the ownership of ablution, including the rights of God It has been given exclusively to the couple through marriage. Finally, due to the conflict of this contract with the general rules of contracts, including the subject of marriage and good morals, the rights of the child and the rules of non-mahram, the promise to annul it is strengthened.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rental of the womb
  • impeachment
  • the principle of immorality
قرآن مجید.
ابن نجیم، زین الدین بن ابراهیم (1419). الاشباه و النّظائر. تحقیق: زکریا عمیرات. اول. بیروت. دار الکتب العلمیّة.
الگشا، کمال (1391). بررسی فقهی زیبا سازی سر و صورت از طریق جراحی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
امامی، حسن (1339). حقوق مدنی. پنجم. تهران. انتشارات دانشگاه تهران.
بخاری، محمد بن اسماعیل(1422).  الجامع الصّحیح. دوم. بیروت. دار طوق النجاة.
ترمانینی، عبد السلام (1998).  الزواج عند العرب. اول. کویت. عالم المعرفة.
توکلیان حقیقی، زهرا(1398). بررسی چالش­های فقهی و حقوقی رحم جایگزین. اول. مشهد. دانشگاه فردوسی مشهد.
حِصنی دمشقی، تقی­الدین، ابوبکر بن محمد(1429). کفایة الأخیار فی حلّ غایة الاختصار. دوم. جده. دارالمنهاج.
حلّی، ابی منصور، حسن بن یوسف بن مطهر(1409). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. اول. تهران، انتشارات استقلال.
خطیب شربینی، شمس الدین، محمد بن محمد(2006). مغنی المحتاج فی معرفة الفاظ المنهاج. پنجم. بیروت. دارالکتب العلمیة.
رازی، فخرالدین،محمد بن عمر بن حسن بن حسین تیمی(1420). التفسیر الکبیر اَو مفاتیح الغیب. دوم. بیروت. داراحیاء التراث العربی.
زحیلی، محمد مصطفی(1427). القواعد الفقهیة وتطبیقاتها فی المذاهب الأربعة. اول. بیروت. دارالفکر.
زرکشی، أبو عبد الله بدر الدین محمد بن عبد الله بن بهادر(1405). المنثور فی القواعد الفقهیة. دوم. بیروت. دارالکتب العلمیه.
سیوطی، جلال الدین، عبد الرحمن بن أبی بکر(1411). الاشباه و النظائر. سوم. بیروت. دارالکتب العلمیة.
شهید ثانی، زین الدین بن علی(1403). الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیة. چهارم. بیروت. دار احیاء التراث العربی.
طباطبایی، محمد حسین(1392). المیزان فی تفسیر القرآن. سوم. بیروت. مؤسسه الاعلمی.
طبرسی، ابو علی الفضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، بی­تا.
عسقلانی، ابن حجر(2003). بلوغ المرام من ادلة الاحکام. دوم. قاهرة. المکتبة الاسلامیة.
­عسقلانی، ابن حجر(1379).  فتح الباری شرح صحیح البخاری. دوم. بیروت. دارالمعرفة.
قاسم­زاده، مرتضی(1382). تفسیر قانون مدنی، اول. تهران. انتشارات سمت.
قرطبی، محمد بن احمد(1985). الجامع لاحکام القرآن. اول. بیروت. دار احیاء التراث العربی.
کاتوزیان، ناصر(1374). اعمال حقوقی. اول. تهران. شرکت انتشار.
  کاتوزیان، ناصر (1376).   قواعد عمومی قراردادها. اول. تهران. شرکت انتشار.
مجموعه مقالات (1384). روش­های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق. اول. تهران. سمت.
مجوعه مقالات (1386). جمعی از نویسندگان. رحم جایگزین. اول. تهران. سمت.
محقق داماد، مصطفی (1382). قواعد فقه. بخش مدنی. اول. تهران. مرکز نشر علوم اسلامی.
محمدی، ابوالحسن (1382). مبانی استنباط حقوق اسلامی. نهم. تهران. انتشارات دانشگاه تهران.
مکارم شیرازی، ناصر (1386). برگزیده تفسیر نور. اول. تهران. دارالکتب الاسلامیه.
موسوی بجنوردی، محمد (1385). قواعد فقهیه. اول. تهران. انتشارات مجد.
نجفی، محمد حسن (1981). جواهر الکلام. اول. بیروت. دار احیاء التراث العربی.