تورم و تأثیر آن در احکام خمس از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای تخصصی، مدرس حوزه علمیه قم، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی و دانشگاه قم، قم، ایران

https://doi.org/10.34785/J016.2021.634

چکیده

بحث پیرامون تاثیر افزایش قیمت کالا در احکام خمس است. به این بیان که امروزه که دچار نوسانات قیمت کالا هستیم و از طرفی نیز شیعه قایل به تعلق خمس به تمام اشیا هست. بنابراین باید بحث نمود که چنانچه شخصی کالایی بخرد و قیمتش افزایش یابد. چه تاثیری در احکام خمس دارد. که چنین سئوالی چند فرض دارد. زیرا یا آن کالا را از پولی خرید که خمسش را پرداخته بود و یا از پولی که خمسش پرداخت نشده بود خرید و در فرض دوم نیز یا کالا را برای نگهداری و استفاده شخصی خرید و یا برای تجارت و خرید و فروش. که هر فرضی از آن حکم جداگانه ای دارد و لازم است به بررسی آن پرداخته شود تا در زمان کنونی و نوسانات قیمت. مومنان وظیفه خود را در قبال خمس کالاها بدانند و به آن عمل کنند و ما نیز در این مقاله با بررسی اقوال مختلف فقها و ادله هر یک از آن به بررسی چنین بحثی پرداخته ایم

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Inflation and its effect on the rules of khums from the perspective of the two parties

نویسنده [English]

  • Abdul Rahman Najafi Imran
PhD, Lecturer at the Seminary of Qom, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law and Qom University, Qom, Iran.
چکیده [English]

بحث درباره تاثیر افزایش قیمت کالا در احکام خمس است. به این بیان که امروزه که کالاها دچار نوسانات قیمت هست و از طرفی نیز شیعه قایل به تعلق خمس به تمامی اشیا هست. چنانچه شخصی کالایبخرد و قیمتس افزایش یابد. چه تاثیری در احکام خمس دارد. که چنین سئوالی چند فرض دارد. زیرا یا کالا را از پولی که خمسش را پرداخته بود خرید و یا از پولی که خمس آن داده نشده بود.خرید و در فرض دوم نیز یا براس نگهداری خریده بود و یا برای تجارت. که هر یک از آن حکم مختص به خود دارد و لازم است به بررسی آن پرداخته شود تا در بازار کنونی و نوسانات قیمت اشیا مومنان وظیفه خودشان را در قبال خمس بدانند و ما نیز در این مقاله با بررسی اقوال مختلف فقها و ادله هر یک از آن. به بررسی چنین مساله ای پرداختیم و سر آخر نظر نهایی خویش را بیان نمود

کلیدواژه‌ها [English]

  • فقه
  • خمس
  • قیمت
  • افزایش قیمت
قرآن کریم.
آلوسی، سید محمود (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن العربی، محمد بن عبدالله بن ابی بکر (بی­تا). احکام القرآن، بی­جا.
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی (1422). زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت: دار الکتاب العربی.
ابن عجیبه، احمد بن محمد (1419). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید، قاهره: دکتر حسن عباس زکی.
ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو (1419). تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدین، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
ابوالمظفر اسفرایینی، شاهفور بن طاهر (1375). تاج التراجم فی تفسیر القرآن للاعاجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف (1420). البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الفکر.
اصفهانی، سید ابوالحسن (1422). وسیلة النجاة (مع حواشی الامام الخمینی)، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
انصاری، مرتضی بن محمد امین (1415). کتاب الخمس، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
 بلاغی، سید عبد الحجت (1386).، حجة التفاسیر و بلاغ الاکسیر، قم: انتشارات حکمت.
 بیضاوی، عبدالله بن عمر (1418). انوار التنزیل و اسرار التأویل، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
تبریزى، جواد بن على (1426). منهاج الصالحین، قم: مجمع الإمام المهدی (عجل الله تعالى فرجه).
 ................................... (بی­تا). استفتاءات جدید، قم: بی­جا.
ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد (1418). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جمعى از پژوهشگران (1426). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
حسینى خامنه‌اى، سید على بن جواد (1424).  أجوبة الاستفتاءات، قم: دفتر معظم له.
 ................................................ (1420). أجوبة الاستفتاءات، بیروت: الدار الإسلامیة.
حسینی روحانی، سید صادق (1412). فقه الصادق (ع)، قم: دار الکتاب ـ مدرسه امام صادق (ع).
 حسینی واسطى زبیدى حنفى، محب الدین سید محمد مرتضى (1414). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
 حقی بروسوی، اسماعیل (بی­تا). تفسیر روح البیان، بیروت: دار الفکر.
 حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر (1412). منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
 حلّى، نجم الدین، جعفر بن حسن  (1407). المعتبر فی شرح المختصر، قم: مؤسسه سید الشهداء علیه السلام.
حمیرى، نشوان بن سعید (1420). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، بیروت: دار الفکر المعاصر.
 خواجویی خاتون آبادی مازندرانی، محمد اسماعیل (1411). الرسائل الفقهیة، قم: دار الکتاب الاسلامی.
رشید الدین میبدی، احمد بن ابی­سعد (1371). کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران: انتشارات امیر کبیر.
 سایس، محمد علی (بی­تا). تفسیر آیات الاحکام، بی­جا.
 سبزوارى، سید عبد الأعلى (بی­تا). جامع الأحکام الشرعیة، قم: مؤسسه المنار.
 .................................(1424). الخمس، قم: دفتر حضرت آیت الله سبزواری.
سمرقندی، نصر بن محمد بن احمد (بی­تا). بحر العلوم، بی­جا.
 سیوری حلّى، مقداد بن عبد اللّٰه (1425). کنز العرفان فی فقه القرآن، قم: انتشارات مرتضوى.
 سیوطی، جلال الدین (1404). الدر المنثور فی تفسبر المأثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
 شوکانی، محمد بن علی (1414). فتح القدیر، دمشق ـ بیروت: دار ابن کثیر ـ دار الکلم الطیب.
شهید ثانی، زین الدین بن علی (1413). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام ، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
صاحب بن عباد، کافى الکفاة، اسماعیل بن عباد (1414). المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتاب.
صافى گلپایگانى، لطف الله (1417). جامع الأحکام، قم: انتشارات حضرت معصومه سلام الله علیها.
 ........................................ (1417). هدایة العباد، قم: دار القرآن الکریم.
 طباطبایى حکیم، سید محسن (1416). مستمسک العروة الوثقى، قم: مؤسسة دار التفسیر.
................................................. (1410). منهاج الصالحین، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
طباطبایى یزدى، سید محمد کاظم (1419). العروة الوثقى، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
 طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1412). جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
 طریحی، فخر الدین (1375). مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
 طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1390). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
 ...................................................... (1407). تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
 فاضل لنکرانى، محمد (1423). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - الخمس و الأنفال، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
 فراهیدى، خلیل بن احمد (1410). کتاب العین، قم: نشر هجرت.
 فیَّاض کابلى، محمد اسحاق (بی­تا). تعالیق مبسوطة على العروة الوثقى، قم: انتشارات محلاتى.
 ............................................ (1426). رساله توضیح المسائل، قم: انتشارات مجلسى.
 قرطبی، محمد بن احمد (1364). الجامع لاحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
 کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
 مراغی، احمد بن مصطفی (بی­تا). تفسیر المراغی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
 مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى (1413). المقنعة، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
 منتظرى نجف‌آبادى، حسین على (بی­تا). رساله استفتاءات، قم: بی­جا.
 .............................................. (بی­تا). کتاب الخمس و الأنفال، قم: بی­جا.
 موسوى خمینى، سید روح اللّه (1422). استفتاءات، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
 ...........................................  (بی­تا). تحریر الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
 .............................................. (1422). نجاة العباد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره.
 موسوى خویى، سید ابو القاسم (1410). منهاج الصالحین، قم: نشر مدینة العلم.
.. .............................................. (1418). موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (ره).
............................................ (بی­تا). المستند فی شرح العروة الوثقی، قم: بی­جا.
 موسوى گلپایگانى، سید محمد رضا (1409). مجمع المسائل، قم: دار القرآن الکریم.
 مؤمن سبزوارى، محمد باقر بن محمد (1247). ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
 نجفى صاحب الجواهر، محمد حسن (1404). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
 نخجوانی، نعمت الله بن محمود (1999). الفواتح الالهیة و المفاتح الغیبیة، مصر: دار رکابی للنشر.
 نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى (1415). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
همدانى، آقا رضا بن محمد هادى (1420). حاشیة کتاب المکاسب، قم: جناب مؤلف.