حکم اولیه تعدد زوجات از منظر فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم ایران.

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.

https://doi.org/10.34785/J016.2020.158

چکیده

مسئله تعدد زوجات از جمله احکام امضایی است که در نظام حقوقی اسلام مورد شناسایی قرارگرفته است. پدیده چندهمسری از مباحثی است که در قرن اخیر بسیار مورد توجه اندیشمندان اجتمـاعی قرار گرفتـه اسـت نکته درخور تأمل در این تبیین‌ها، اتخاذ سرسختانه موضع دفاع یا مخالفت با چندهمسری اسـت. هدف پژوهش حاضر، بررسی فقهی حکم اولیه تعدد زوجات است. بدین منظور منابع دست اول فقهی به دقت نقد و بررسی گردید. یافته ها به روش کتابخانه ای و توصیفی - تحلیلی مقایسه و تحلیل گردید. و نتایح ذیل به دست آمد: اگرچه اصل جواز تعدد زوجات براساس ادله قطعی مورد اجماع و اتفاق همه مذاهب اسلامی است، ولی پرسش جدی درباره خصوصیت این حکم وجود دارد. مشهور میان متقدمین ادعای اجماع بر جواز تعدد زوجات و استحباب اکتفای به یک زن در اصل شرع جدای از حیثیات افراد و شرایط متفاوت ‌شده است. بنابراین حکم فی نفسه تعدد زوجات از نظر شرع اباحه می باشد و با عروض شرایطی تعدد زوجات مستحب، مکروه و احیانا حرام می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The initial ruling of polygamy from the perspective of Imami jurisprudence

نویسندگان [English]

  • ahma shookohi 1
  • Alireza Ebrahimi 2
1 Master of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Qom University, Qom Iran.
2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Qom University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The issue of polygamy is one of the signature rulings that has been recognized in the Islamic legal system. The phenomenon of polygamy is one of the topics that has received a lot of attention from social thinkers in the last century. The purpose of the present study is to study the jurisprudence of the initial ruling on polygamy. For this purpose, first-hand jurisprudential sources were carefully reviewed. Findings were compared and analyzed by library and descriptive-analytical methods. And the following results were obtained: Although the principle of permitting polygamy is based on conclusive evidence agreed upon by all Islamic religions, but there is a serious question about the specificity of this ruling. Popular among the forerunners is the claim of consensus on the permissibility of polygamy and the acceptance of contentment with a woman in the principle of Shari'a apart from the status of individuals and different circumstances. Therefore, the ruling on polygamy in itself is abaha according to the Shari'a, and with the proposition of conditions, polygamy is recommended, disliked, and possibly forbidden.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adoption
  • adultery
  • polygamy
  • initial sentence
  • permanent marriage
* قرآن کریم.
آخوند خراسانى، محمد کاظم بن حسین، (1409). کفایة الأصول ( طبع آل البیت ) - قم، چاپ: اول.
اشتهاردى، على پناه، (1417). مدارک العروة (للإشتهاردی)، 30 جلد، دار الأسوة للطباعة و النشر، تهران - ایران، اول.
اصفهانی، عماد الدین حسین، (بی تا). مجموعه زندگانی چهارده معصوم، مکتب قرآن،  چاپ پنجم.
اصفهانى، مجلسى دوم، محمد باقر بن محمد تقى، (1404). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، 26 جلد، دار الکتب الإسلامیة، تهران - ایران، دوم.
بخشایشی عقیقی، عبدالرحیم، (بی تا). همسران رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم)، نشر نوید اسلام، قم.
بستان نجفی، حسین، (1388). اسلام و تفاوت های جنسی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
تبریزى، جواد بن على، (1427). صراط النجاة (للتبریزی)، 7 جلد، دار الصدیقة الشهیدة، قم - ایران، اول، 1427.
جمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى، سید محمود هاشمى، (1417). معجم فقه الجواهر، 6 جلد، الغدیر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت - لبنان، اول.
جهانیان، علی، (1391). تعدد زوجات، حوزه علمیه قم، استاد راهنما: حسین بستان نجفی.
خویى، سید ابو القاسم موسوى،(بی تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، 24 جلد.
زنجانى، سید موسى شبیرى،(1419).   کتاب نکاح (زنجانى)، 25 جلد، مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز، قم - ایران، اول.
شیرازى، ناصر مکارم،(1424).  کتاب النکاح (مکارم)، 6 جلد، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام، قم - ایران، اول.
صدر، محمد باقر، (1417). بحوث فی علم الأصول - قم، چاپ: سوم.
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة، 8 جلد، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، تهران - ایران، سوم.
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن،  (1407). الخلاف، 6 جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم - ایران، اول.
عاملى، حرّ، محمد بن حسن، (1409).  وسائل الشیعة، 30 جلد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم - ایران، اول،.
عاملى، بهاء الدین، محمد بن حسین و ساوجى، نظام بن حسین، (1429).  جامع عباسى و تکمیل آن (محشّى، ط - جدید)، در یک جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم - ایران، اول.
عاملى، سید محمد حسین ترحینى، (1427). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، 9 جلد، دار الفقه للطباعة و النشر، قم - ایران، چهارم.
قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، (1413). من لا یحضره الفقیه، 4 جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم - ایران، دوم.
لنکرانى، محمد فاضل موحدى،  (1421). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - النکاح، در یک جلد، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام، قم - ایران، اول.
مطهرى، شهید مرتضى، (بی تا). فقه و حقوق (مجموعه آثار)، 3 جلد، قم - ایران، اول.
نجفى، صاحب الجواهر، محمد حسن، (1421). جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، 7 جلد، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم - ایران، اول.
نجاشى، ابو الحسن، احمد بن على، (1407). رجال النجاشی - فهرست أسماء مصنفی الشیعة، در یک جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم – ایران.
یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى، (بی تا).  العروة الوثقى مع تعلیقات الفاضل، 2 جلد، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام، قم - ایران، اول.
یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى، (1409).  العروة الوثقى (للسید الیزدی)، 2 جلد، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت - لبنان، دوم،.