حمایت از حقوق اقلیت‌ها با توسل به رهیافت شهروندی چندفرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، ایران

https://doi.org/10.34785/J016.2018.172

چکیده

در جهان کمتر دولتی را می‌توان یافت که دارای ساخت تک فرهنگی باشد و در بیشتر موارد یک فرهنگ به عنوان فرهنگ غالب و رسمی در این دولت‌ها از جانب حکومت مرکزی مورد حمایت بوده و رسمیت می‌یابد. چنین رویکردی به نارضایتی گروه‌های فرهنگی مختلف در این ساختهای تک فرهنگی رسمی انجامیده است. گروه‌های مختلفی که در این وضعیت قرار گرفته‌اند اغلب با توسل به ادبیات حقوق بشری و یا حقوق اقلیت‌ها به مطالبه حقوق خود می‌پردازند. تعدادی از نظریه پردازان برای حل این مشکل نظریه «شهروند برابر» را ارائه کرده‌اند. در این میان تعدادی نیز با ارائه نظریه «شهروندی متفاوت» و یا «شهروندی چند فرهنگی» و گاهی نیز «چندفرهنگ گرایی» در حوزه حقوق اقلیت‌ها و حقوق شهروندی به ارائه راهکاری برای مطالبه حقوق گروه‌های فرهنگی و اقلیت‌ها پرداخته‌اند. در این میان نظریات اندیشمندانی مانند ویل کیملیکا و ایریس ماریون یانگ حائز اهمیت و توجه ویژه است. آیات قرانی و منابع حقوق اسلامی نیز در این راستا دارای مقررات ویژه‌ای بوده و به نظر می‌رسد رویکرد شهروند متفاوت را در کنار شهروند برابر مورد تأیید قرار می‌دهند. این مقاله با به چالش کشیدن نظریه‌های کلاسیک حقوق شهروندی و «شهروند برابر» در پرتو نظریه «شهروندی چندفرهنگی» و «شهروند متفاوت» اندیشمندان فوق‌الذکر و تعدادی از آیات قرآن کریم، به ارائه چهارچوبی نو برای مطالبه حقوق اقلیت‌ها و حل مشکل آنان در کشورهای دارای موزاییک اقوام، ملیتها، فرهنگ‌ها و هویت‌های متفاوت تحت عنوان هر گونه گروه اقلیتی می‌پردازد و درصدد ارایه‌ی مدلی موافق و هم‌خوان با کشورهای چند فرهنگی جهت زندگی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Protecting the rights of minorities by appeal to a multicultural citizenship approach

نویسندگان [English]

  • javanmir abdolahi 1
  • ebad rouhi 2
1 Assistant Professor of Law, Faculty of Humanities and Social Sciences, Kurdistan University, Sanandaj, Iran.
2 Assistant Professor of Islamic Azad University, Sanandaj Branch, Iran
چکیده [English]

- There are a few government in the world which have a united culture. Generally, one culture as an official and dominant culture is supported by the central government and recognized. Such an approach results the discontent of other cultural groups. Different groups who are in such a situation, often claim their rights by human rights literature or minority rights. A number of theorists have proposed an “equal citizen” theory to solve this problem. The other ones also, have provided a solution to claim the rights of cultural groups and minority by presentation the theory of a “different citizenship’’ or “multicultural citizenship’’ and sometimes ‘’tended multicultural’’ in the area of minority rights and citizen rights. Among these theories, the theories of thinkers such as Will Kymlicka and Irish Marion Yang are significant. .Qur’anic verses and Islamic law sources have special rules hereof, and they seem to confirm the approach of a different citizen with equal citizen. This article seeks to challenge the classical theories of citizenship rights on the basis of "equal citizen" and on the basis of the theory of "multicultural citizenship" and "different citizens" of the abovementioned scholars and a number of Qur’anic verses and affected by the aforementioned theory, provides a new framework for claiming minority rights and solving their problems in countries with mosaics of ethnic, national, cultural and different identities. And seeks to provide a model that is consistent with and compatible with multicultural countries to peaceful living with admission of different the other one.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Minority rights
  • Citizenship rights
  • Multiculturalism
  • Different citizen
  • Cultural diversity
براتعلی­پور، مهدی. (1384). شهروندی و سیاست نوفضیلت­گرا. تهران: مؤسسه مطالعات ملی
پللو، روبر. (1370). شهروند و دولت. ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
تیلور، چارلز و دیگران. ( 1392 ). چند فرهنگ­گرایی. بررسی سیاست شناسایی، تهران؛ انتشارات رخداد نو.
خواجه نوری، نسترن. (1392). «جامعه چند فرهنگی: حقوق شهروندی و رفتار رسانه‌ای». مجله مطالعات رسانه‌ای. سال هشتم شماره 21. صص 44-33. تهران.
راسخ، محمد. (1385). حق و مصلحت. تهران: طرح نو.
روحی، عباد. (1394). نقش حاکمیت قانون در حمایت از حقوق بشر و تقویت آن. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران (اصفهان). پایان‌نامه دکتری حقوق بین‌الملل عمومی.
روحی، عباد. (1395). «تأملی در باب منشور شهروندی آقای روحانی». نشریه بیر و هزر. سنندج.
ساجدی، امیر. (1395). «حقوق بشر و حقوق شهروندی از نگاه دولت‌های اسلامی خاورمیانه با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 12 شماره 36. صص 59-41. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر. (1388). آزادی‌های عمومی و حقوق بشر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
عباسی، مسلم. (1394). «سیسات چند فرهنگ گرایی در دوره هخامنشی: همزیستی تنوع فرهنگی و همبستگی سیاسی». چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ پیشرفت ایران؛ گذشته، حال، آینده؛ تهران، ایران.
فصیحی، ابوالفضل. (1395). از شهروندی تک فرهنگی تا شهروندی چند فرهنگی؛ تحول مفهوم شهروندی در سنت لیبرالی. فصلنامه سیاست. سال سوم، شماره 11. صص 78-67 تهران.
کاستلز، استفان و آلیستر دیویدسون. (1382). «مهاجرت و شهروندی». ترجمه فرامرز تقیلو، تهران: انتشارت پژوهشکده­ی مطالعات راهبردی.
کیملیکا، ویل. (1384). «آزادی‌خواهی و چندگانگی قومیتی». ترجمه فرزین آرام، مجله گفتگو، شماره 43.
نجاتی حسینی، سید محمود. (1389). «شهروندی شهری: از نظریه تا سیاست شهری و تجربه فرهنگی». دانشنامه علوم اجتماعی. دوره 1، شماره 3. صص 160-135. تهران
نش، کیت. (1389). جامعه‌شناسی سیاسی معاصر:  جهانی‌شدن، سیاست و قدرت، ترجمه محمدتقی دلفروز، چاپ هشتم، تهران:  انتشارات کویر.
_____. (1392). جامعه­شناسی سیاسی معاصر؛ جهانی‌شدن، سیاست، قدرت، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات کویر
هکی، فرشید. (1389). گفتمان حقوق بشر برای همه، تهران: موسسه مطالعات‌ و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
هیوود، اندرو. (1389). سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران:  نشر نی.
یحیایی، فرید. (1380). فرآیند گذار و موانع توسعه دموکراسی در ایران، تبریز: مؤلف.