"ابعاد فقهی حقوق مجرمان مبتلا به اختلال استرس پس از حادثه : مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، عضو هیات علمی،دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، جمهوری اسلامی ایران

10.22034/mfu.2025.142231.1472

چکیده

اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) یک اختلال روانی پیچیده است که می‌تواند بر توانایی فرد در کنترل رفتارهایش تأثیر بگذارد و پرسش‌های مهمی را در حوزه حقوق کیفری، به ویژه در مورد مسئولیت کیفری این افراد، مطرح سازد. با توجه به اهمیت این موضوع در جوامع اسلامی، این پژوهش به بررسی ابعاد فقهی حقوق مجرمان مبتلا به PTSD در مذاهب اسلامی می‌پردازد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی دیدگاه‌های مختلف مذاهب اسلامی در مورد مسئولیت کیفری مجرمانی است که به دلیل ابتلا به PTSD، توانایی کنترل رفتارهای خود را از دست داده‌اند و همچنین یافتن نقاط مشترک و اختلاف نظر بین مذاهب اسلامی و ارائه پیشنهاداتی برای بهبود نظام قضایی در برخورد با این دسته از مجرمان است. پژوهش به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از منابع فقهی، حقوقی و روانشناسی انجام شده و ابتدا دیدگاه‌های کلی مذاهب اسلامی در مورد عقل، ادراک و مسئولیت کیفری بررسی شده و سپس این دیدگاه‌ها در رابطه با مجرمان مبتلا به PTSD تحلیل گردیده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که اگرچه همه مذاهب اسلامی بر اهمیت عقل و ادراک در تعیین مسئولیت کیفری تاکید دارند، اما در مورد میزان تأثیر بیماری روانی بر این مسئولیت و همچنین نوع مجازات مناسب برای مجرمان مبتلا به PTSD، اختلاف نظرهایی وجود دارد. با این حال، اکثریت قریب به اتفاق این مذاهب، درمان و بازپروری را به عنوان رویکردی مناسب برای این افراد در نظر می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Legal and jurisprudential aspects of the rights of offenders with PTSD: A comparative study among Islamic schools of thought

نویسنده [English]

  • Fatemeh fallah tafti
Assistant Professor of Islamic Jurisprudence and Law Department, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran,
چکیده [English]

Post-traumatic stress disorder (PTSD) is a complex mental disorder that can impair a person's ability to control their behavior, raising significant questions in criminal law, particularly regarding the criminal responsibility of such individuals. Given the importance of this issue in Islamic societies, this research examines the legal and theological dimensions of PTSD in Islamic jurisprudence.The primary objective of this study is to explore the various Islamic perspectives on the criminal responsibility of individuals who, due to PTSD, have lost the ability to control their behavior. It also aims to identify commonalities and discrepancies among Islamic schools of thought and to propose recommendations for improving judicial systems in dealing with this category of offenders.The research was conducted using a library-based approach, drawing on Islamic jurisprudence, legal, and psychological sources. It initially examined the general Islamic perspectives on reason, perception, and criminal responsibility, and then analyzed these perspectives in relation to offenders with PTSD. The findings indicate that while all Islamic schools emphasize the importance of reason and perception in determining criminal responsibility, there are differences of opinion regarding the extent to which mental illness can affect this responsibility and the appropriate punishment for offenders with PTSD. However, the vast majority of these schools consider treatment and rehabilitation as an appropriate approach for such individuals."

کلیدواژه‌ها [English]

  • ptsd
  • Criminal
  • Criminal law