The Feasibility Study of Referring the Āqila (Paternal Kinsman) to the Criminal in Imāmī Jurisprudence and Islamic Criminal Code

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Criminal Law and Criminology Department, Law and Political Science Faculty, Shiraz University, Shiraz, Iran

2 Student of the third level of Islamic School, Qom Islamic School, Qom, Iran.

10.22034/mfu.2022.62606

Abstract

The ‘āqila (paternal kinsman)’s responsibility in paying dīya (blood money) is one of the endorsed Islamic rulings. The Islamic Penal Code does not contain any ruling regarding the possibility or impossibility of the āqila’s referring to the criminal to receive dīya. The generally accepted view of jurists is also non-referral. However, examining the evidences of both opinions in Imāmī jurisprudence proves the superiority of the evidences for the right of referring. Therefore, this article is intended to answer, with a descriptive-analytical method, the question: “According to the legal, rational, and conventional evidence, is the view on the permissibility of the ‘āqila’s referring to the criminal valid or the view on its impermissibility?” The finding of this article is that the weakness of sanad (chain of transmission) or denotation of the narrations corresponds to not referring, the lack of consensus of jurists, and also lack of conflict of the principle of “Man lahu al-ghunam fa-‘alayhi al-ghuram” (lit. He who owns the sheep must pay the fine) with the right of referring, on the one hand and on the other hand, the existence of narrations indicating ḍamān (liability) of the criminal, a rational principles such as the rule of the wizr (heavy burden of sins), the principle of itlāf (prodigality), the expiration of established meaning of the word ‘āqila, obligatory verdict of paying dīya by the ‘āqila, separation between obligation to pay and ḍamān, deduction of the priority of the right of referring the public treasury to the criminal, the principle of non-gratuitousness of paying dīya by āqila, and legitimacy of substituting insurance with ‘āqila in obligation to pay dīya, denote the conclusiveness of the reasons for the view on the right of referring. The result is that due to the endorsement of ‘āqila institution, faltering of its social acceptability in the present time and changing the manāṭ (basis of ruling) of its occurrence, it may be possible, by predicting the possibility of referring according to an unpopular view in Imāmī jurisprudence, to bring this endorsed jurisprudential verdict closer to the requirements of the time.

Keywords

References

احمدوند، محسن و ناصری مقدم، حسین. (1394). «ضمان عاقله از نگاهی دیگر». فقه و اصول، 47 (2)، 54-31.
اشتهاردی، علی پناه. (1416ق). مجموعه فتاوی ابن جنید. چ1. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
امامی، سیدحسن. (1381). حقوق مدنی. ج1. چ22. تهران: چاپ اسلامیه.
بروجردی، حسین. (1415ق). نهایه الاصول. تهران: نشر تفکر.
بهایی (شیخ)، محمد بن حسین. (1429ق). جامع عباسی. چ1. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
بهجت، محمد تقی. (1426ق). جامع المسائل. چ2. قم: نشر دفتر معظم له.
بهنسی، احمد فتحی. (1403ق). العقوبه فی الفقه الاسلامی. بیروت: دار الشروق.
حاجی ده آبادی، احمد. (1393). «قرآن و ضمان عاقله». قرآن، فقه و حقوق اسلامی، 1 (1)، 135-105.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعه. قم: نشر مؤسسه آل بیت علیهم السلام.
حسینی شیرازی، سید صادق. (1425ق). تعلیقات علی شرایع الاسلام. چ6. قم: انتشارات استقلال.
حسینی عاملی، سیدمحمد جواد. (1391ش). مفتاح الکرامه. قم: مؤسسسه النشر الإسلامی.
حکیم، سیدمحسن. (1416ق). مستمسک العروة الوثقی. ج7. چ1. قم: مؤسسه دارالتفسیر.
حلی، جمال الدین. (1407ق). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ج5. چ1. مصحح: مجتبى عراقى‌، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
حلی (محقق)، حسن بن یوسف. (1387). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القوعد، ج2. چ1. قم: اسماعیلیان.
حلی، مقداد بن عبدالله سیوری. (1404ق). تنقیح الرائح لمختصر النافع. چ1. قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
حلی (علامه)، یوسف بن مطهر. (1410ق). مختلف الشیعة فی احکام الشریعة. ج9. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
حلی (علامه)، یوسف بن­مطهر. (1413ق). قواعد الأحکام. ج2. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خمینی، روح الله. (1425ق). تحریر الوسیله. مترجم علی سلامی. چ21. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
خوانساری، سید احمد. (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. ج6. تهران: مکتبة الصدوق.
خویی، سید ابوالقاسم موسوی. (1422ق). مبانی تکمله المنهاج. قم: نشر مؤسسه احیاء آثار الامام خویی.
_______ . (1417ق). مصباح الاصول. قم: مکتبه الداوری.
خویی، سید ابوالقاسم. (1391ش). مبانی تکملة المنهاج. چ2. تهران: انتشارات خرسندی.
روحانی، سیدمحمدصادق. (1412ق). فقه الصادق علیه السلام. قم: نشر دارالکتب، مدرسه امام صادق علیه السلام.
سبحانی، جعفر. (1392). أحکام الدیات فی الشریعة الإسلامیة الغرّاء. قم: مؤسسة الإمام الصادق (علیه السلام).
سبزواری، سید عبدالاعلی. (1411ق). مهذب الاحکام فی بیان حلال و الحرام. قم: دار التفسیر.
سعدی، عبد الرحمن بن ناصر. (1422ق). تفسیر السعدی. چاپ دوم، ریاض: مکتبة دار السلام للنشر والتوزیع.
سلار دیلمی، حمزه ­بن ­عبدالعزیز. (1404ق). المراسم العلویه و الاحکام النبویه فی الفقه الامامی. قم: منشورات الحرمین.
شهیدی، مهدی. (1396). سقوط تعهدات. چ11. تهران: مجد.
صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (1413ق). من لایحضره الفقیه. چ2. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
صفایی، سیدحسین. (1395). دوره مقدماتی حقوق مدنی. ج2. تهران: نشر میزان.
صمیری، مفلح بن حسن. (1420ق). غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام. ج4. بیروت: دار الهادی.
طباطبایی حائری، علی بن محمدعلی. (1418ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل البیت.
طبرسی، فضل­ بن ­حسن. (1410ق). المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف.‌ ج2. چ1. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
طبری، محمد بن جریر بن یزید. (1412ق). تفسیر الطبری. ج7. چ1. بیروت: دار المعرفه.‌
طوسی، علی ­بن ­حسن. (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی. چ2. بیروت: دار الکتاب العربی.
طوسی، محمد بن ­حسن. (1387). المبسوط فی الفقه الإمامیه. ج7. چ3. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
_________ . (1391ق). التبیان. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
عاملی، بهاالدین، محمد بن حسین و ساوجی، نظام بن حسین. (1429ق). جامع عباسی و تکمیل آن (محشی، ط- جدید). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
فیاض کابلی، محمد اسحاق. (1378ش). منهاج الصالحین. قم: مکتب آیه الله العظمی محمداسحق الفیاض.
قطب راوندی، سعید بن هبه الله. (1405ق). فقه القرآن. چ2. قم: انتشارات کتابخانه آیت االله مرعشی.
گرجی، ابوالقاسم. (1391). دیات. تهران: دانشگاه تهران.
لطفی، اسدلله. (1390). قواعد فقه حقوقی و جزایی. تهران: انتشارات خرسندی.
محقق داماد، سیدمصطفی. (1391ش). قواعد فقه بخش جزایی. چ25. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
_________ . (1393ش). قواعد فقه بخش مدنی. چ44. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
محقق کرکی، علی بن الحسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. ج5. چ2. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
مدنی تبریزی، یوسف. (1430ق). کتاب القضاء. چ2. قم: نشر دانش.
مرعشی شوشتری، سید محمد حسین. (1427ق). دیدگاه های نو در حقوق. چ2. تهران: انتشارات میزان.
مفید (شیخ)، محمد بن محمد. (1413ق). المقنعة. قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
مکارم شیرازی، ناصر. (1427ق). الفتاوى الجدیدة. چ2. قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع).
________ . (1426ق). انوار الأصول. ج2. چ2. قم: مدرسه الامام على بن ابى طالب( ع).
میرمحمدصادقی، حسین. (1397). جرایم علیه اشخاص. چ25. تهران: انتشارات میزان.
نجفی، محمد حسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرایع الاسلام. چ7. بیروت: انتشارات احیاء التراث العربی.
 
Comparative Studies on the Schools of Jurisprudence and its Principles
Volume 5, Issue 2 - Serial Number 9
Publisher
October 2022
Pages 151-128

Files

Share

How to cite

Statistics