قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان و میزان همسویی آن با فقه جعفری (بخش میراث)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، ایران

2 دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات،دانشگاه تهران، ایران

https://doi.org/10.34785/J016.2019.949

چکیده

اصطلاح احوال شخصیه بیشتر در مورد حفظ حقوق اقلیت ها در یک جامعه کاربرد دارد و از آنجایی که شیعیان افغانستان به عنوان یک اقلیت مذهبی در آن کشور مطرح هستند، برای اولین بار قانون احوال شخصیه اهل تشیع در سال 1388 ه ش جهت رعایت حقوق این اقلیت مذهبی وضع گردید. همچنان بدلیل اینکه مبنای قانون احوال شخصیه اهل تشیع افغانستان فقه است، مطابقت مواد این قانون با مبانی فقهی اش از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ اما با توجه به گستردگی موضوعات احوال شخصیه، در این مقاله کوشش شده است تا صرفاً در مبحث میراث به عنوان یکی از مصادیق احوال شخصیه به موادی که با مبانی فقهی خود  همسویی نداشته و یا برگرفته از آن نمی باشد و چرایی آنها پرداخته شود، در این بین مواردی چون فقره 3 از ماده 194 در خصوص شخصیت حقوقی ترکه، فقره 3 ماده 196 در خصوص بیمه و سایر حقوقی که پس از مرگ به متوفی تعلق می گیرد، فقره 6 از ماده 197 در خصوص تعیین جنسیت و تعدد حمل قبل از تولد و ... مورد بررسی قرار گرفته اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The personal status of the Shiites in Afghanistan and the extent of its alignment with Jafari fiqh ( the Heritage section )

نویسندگان [English]

  • Alireza Mahdian 1
  • Mohammad reza Rezvan talab 2
1 Ph.d. Student, jurisprudence and foundations of Islamic low,faculty of theology, University of Tehran,Iran
2 Associate Professo , jurisprudence and foundations of Islamic low department, faculty of theology , University of Tehran, Iran
چکیده [English]

The term personal status applies more to protecting minority’s rights in a society and as the Afghan Shiites are considered a religious minority in that country, the first time the personal status of shia has been imposed in 2009 to observe the rights of the religious minority.
Due to the fact that the basis of the personal status of the Afghan Shiites is fiqh, The comparison of the provisions with the fiqh is important. But according to the range of personal status issues, in this paper, it has been tried to refer only to heritage as one of the subjects of personal status to provisins that are not aligned with the bases of fiqh and are not derived from it.
In this case, items such as item 3 of Article 194 regarding the legal personality of the legacy and item 3 of Article 196 in the insurance and other rights reserved after the death are examined and the item 6 of Article 197 for the determination of gender and the multiplicity of bearing before birth have been discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inheritance
  • legal person
  • Neuter
  • Deportation
  • Artificial insemination
قرآن کریم.
امامی، حسن (1391). حقوق مدنی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
انصاری، مسعود و طاهری، محمد علی ( 1384). دانشنامه حقوق خصوصی. تهران: انتشارات محراب فکر .
انصاری، مرتضی (1415 ق). الوصایا و المواریث. قم: مجمع الفکر الإسلامی .
بجنوردى، سید حسن بن آقا بزرگ موسوى‌ (1419 ق). القواعد الفقهیة. قم: نشر الهادی .
بحر العلوم، سید محمد ( 1403 ق). بلغة الفقیه. تهران: مکتبة الصادق علیه السلام .
باریکلو، علی رضا ( 1388). اشخاص و حمایتهای حقوقی آنان. تهران: انتشارات مجد .
ترنبری، پاتریک (1379). حقوق بین الملل و حقوق اقلیت ها. ترجمه: آزیتا شمشادی و علی اکبر آقایی. چاپ اول. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1381). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. چاپ دوم.تهران : گنج دانش.
جعفری لنگرودی ، محمدجعفر ( 1386 ). دائره المعارف عمومی حقوق. تهران: گنج دانش.
دهخدا، علی اکبر(1377). لغت نامه. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
دولت آبادی، بصیر احمد (1382). شناسنامه افغانستان. تهران: انتشارات شریعتی.
حسینی عاملی، محمدجواد (چاپ سنگی). مفتاح الکرامة فی شرح القواعد. بیروت: دارإحیاء التراث العربی‌ .
حرعاملی، محمّد بن حسن ( 1410ق). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
حلی، ابن ادریس، محمّد بن منصور (1417 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: موسسه نشر اسلامی.
حلبی، ابن زهره، حمزة بن علی (1417 ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصول. قم: مؤسسة الإمام الصادق (ع).
خامنه ای، سید علی ( 1375 ). پزشکی در آینه اجتهاد. قم: انتشارات انصاریان.
خوئی، ابوالقاسم (1410 ق). منهاج الصالحین. قم: نشر مهر .
سبزواری، عبدالاعلی ( 1417 ق). مهذب الاحکام فی بیان حلال والحرام، قم: مؤسسة المنار .
سلّار دیلمی، حمزة بن عبد العزیز (1404 ق). مراسم العلویة و الاحکام النبویه. قم: منشورات الحرمین .
شهید ثانی، زین الدین بن علی عاملی ( 1413 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة‌ .
شهید اول، محمد بن مکى‌ عاملى( 1414 ق). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه. قم: موسسه نشر اسلامی.
شریف مرتضی، علی بن حسین ( 1415 ق). الانتصار فی انفرادات الامامیه. قم: موسسه نشر اسلامی .
شهیدی، مهدی ( 1379 ). ارث. تهران: انتشارات سمت.
شهیدی، مهدی ( 1380). تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات مجد .
صانعی، یوسف (1377). استفتائات پزشکی. قم: انتشارات میثم تمار.
صدوق، محمّد بن علی بن الحسین بن بابویه ( 1415 ق). المقنّع. قم: موسسه امام هادی (ع) .
صدر، محمد باقر ( 1400 ق) منهاج الصالحین. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
صفایی، سیدحسین و قاسم زاده، مرتضی( 1380). اشخاص و محجورین. تهران: انتشارات سمت .
طوسی، محمد بن حسن ( 1411 ق). الخلاف فی الاحکام. قم: موسسه نشر اسلامی .
طوسی، محمد بن حسن (1390 ق). الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار. تهران:  دار الکتب الإسلامیة .
طوسی، محمد بن حسن( 1390 ق). تهذیب الأحکام فی شرح المقنعه، تهران: دار الکتب الإسلامیة .
طباطبایی، سید علی ( 1412 ق). ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلایل. قم: موسسه نشر اسلامی .
طباطبایی حکیم، سید محسن ( 1400 ق). منهاج الصالحین. بیروت: دار التعارف .
علی آبادی، علی رضا (1386). افغانستان. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه .
فاضل هندی، محمد بن حسن (1420ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام. قم: مؤسسة النشرالإسلامی .
فقیه، یوسف (1989م). الاحوال الشخصیه فی فقه اهل البیت (ع). بیروت: دارالاضواء .
فاضل نراقی، أحمد بن محمّد مهدی ( 1415 ق). مستند الشیعة فی احکام‌الشریعه. مشهد: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث .
فخرالمحققین، محمّد بن الحسن بن یوسف بن المطهّر ( 1387ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: موسسه اسماعیلیان.
فاضل آبی، حسن بن أبی طالب ( 1408 ق). کشف الرموز فی شرح المختصرالنافع. قم: موسسه نشر اسلامی .
قانون اساسی افغانستان (مصوب 1382).
قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان (مصوب 1388 ).
کلینی، محمّد بن یعقوب بن إسحاق ( 1367 ش). الکافی. تهران:  دار الکتب الإسلامیة .
کاتوزیان،ناصر (1382 ). حقوق خانواه. تهران: انتشارات میزان .
کاتوزیان،ناصر (1384). دوره حقوق مدنی (درسهایی از شفعه ، وصیت و ارث ). تهران: انتشارات میزان.
کاتوزیان، ناصر( 1376). ارث. تهران: شرکت سهامی انتشار .
کاتوزیان، ناصر (1375). حقوق مدنی (عقود معین).تهران: شرکت سهامی انتشار .
گروه نویسندگان [زیرنظرکاظم موسوی بجنوردی] (1375 ). دایرة المعارف اسلامی. تهران : نشر حیّان .
لنکرانى، محمد فاضل ( 1416 ق). القواعد الفقهیه. قم: انتشارات مهر .
معلوف، لویس ( 1996 م). المنجد فی اللغه. بیروت: دارالمشرق .
مکارم شیرازی، ناصر( 1411 ق). القواعد الفقهیه. قم: مدرسه امام امیر المؤمنین علیه السلام‌ .
مکارم شیرازی، ناصر (1427ق). استفتائات جدید. چاپ دوم. قم: مدرسه امام امیر المؤمنین علیه السلام‌.
محقق ثانی، علی بن حسین بن عبد العالی کرکی (1408 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث .
موسوی الخمینی، روح الله ( 1416 ق). تحریر الوسیلة. قم: موسسه نشر اسلامی .
مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان ( 1410 ق). المقنعة. قم: موسسه نشر اسلامی .
محقق حلی، نجم الدین جعفر بن حسن ( 1405 ق). مختصر النافع فی فقه الامامیه، بیروت: دارالأضواء.
مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان ( 1413 ق). الاعلام. قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید .
میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (مصوب 16 دسامبر 1966). مجمع عمومی سازمان ملل متحد.
نجفی، محمد حسن ( 1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی‌ .