واکاوی آرای اصولیان معاصر در مورد حجیت و عدم حجیت قطع قطاع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات دانشگاه آزاد مشهد، مدرس دانشگاه، مشهد، ایران.

2 کارشناسی ارشد، رشته فقه و حقوق، دانشگاه آزاد واحد قوچان، ایران.

https://doi.org/10.34785/J016.2021.624

چکیده

قطع قطاع یکی از مباحث مهم قطع به شمار می‌رود که از دیر‌باز حجیت آن بین دانشیان علم اصول مورد اختلاف واقع شده است. مشهور دانشیان علم اصول به حجیت قطع قطاع باورمندند، لیکن برخی مانند کاشف الغطاء نظر مشهور را برنتابیده و به عدم حجیت آن باورمند است. در این میان برخی مانند صاحب فصول قول به تفصیل را برگزیده است.
در نوشتار حاضر سعی بر این است که ضمن تببین مفاهیمی هم چون قطع قطاع، حجیت، ذاتی، قطع طریقی و موضوعی و انواع آن، با مطالعه‌ ای توصیفی – تحلیلی و انتقادی در گزارش آرای دانشیان علم اصول و مبانی آنان، قول برگزیده و صواب ارائه گردد.
دقت و بررسی در آرای و دلایل دانشیان علم اصول به دست می‌دهد که در بحث قطع قطاع باید بین قطع طریقی و قطع موضوعی تفکیک قائل شد؛ با این بیان که اگر مراد کاشف الغطا از عدم حجیت قطع قطاع در قطع موضوعی باشد، این سخن قابل پذیرش است. لیکن اگر مراد وی از آن، در قطع طریقی باشد، قابل پذیرش نیست؛ زیرا از منظر عقل تفاوتی بین مقدمات متعارف و غیر متعارف قطع نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study opinions osulian in caes credit or discredit credulous

نویسندگان [English]

  • hossien jafari 1
  • fatemeh ahmadi moghaddam 2
1 PhD in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Theology, Azad University of Mashhad, University Lecturer, Mashhad, Iran
2 Masters course Law and Jurisprudence, Islamic Azad University, Quchan, Iran..
چکیده [English]

Credulous one of the important discussion considered in the certain that from long time credit credulous in between osulian had been difference.
Famous osulian bliefto to the credit credulous, but somes osulian as kashef algheta does not accept famous opinion and denied credit credulous and some osulian as saheb fosol selected middle opinion
In the present article attempts to expression of concepts as credulous, credit… to descriptive- analytical- critical study to expression opinions an principle of osulian to present correct opinions
Analysisin in comments and argument of osulians are achieve that must be separated between discovery certainty and thematic certainty with explanation that if meaning of kashef algheta from lack of credit be thematic certainty is accept idea kashef algheta otherwise not accepted.
certainty and thematic certainty with explanation that if meaning of kashef algheta from lack of credit be thematic certainty is accept idea kashef algheta otherwise not accepted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • credulous
  • credit (Authority) discovery
  • inherent
  • discovery certainty
  • thematic certainty
ابن اثیر، مبارک بن محمد، (بی تا)،  النهایه فی غریب الحدیث، چ3، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن فارس، ابوالحسن (1404ق)، معجم مقاییس اللغه،  چ1، قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، چ3، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع- دار صادر.
اصفهانی، محمد حسین (1374ق)، نهایه الدرایه فی شرح الکفایه، چ1،  قم، سید الشهداء.
انصارى، مرتضى (1428ق)، فرائد الأصول، چ9،  قم، مجمع الفکر الاسلامی.
انصاری، مرتضی (1416ق)، فرائد الاصول، چ5، قم، نشر اسلامی.
بحرانی، محمد صنقور علی (1428ق)، شرح الاصول من الحلقه الثانیه، چ3، قم، مولف.
بروجردی، حسین (1415ق)، نهایه الاصول (مقرر حسین علی منتظری)، چ1، تهران، نشر تفکر.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1410ق)، الصحاح، چ1، بیروت، دار العلم للملایین.
حائری اصفهانی، محمد حسین (1404ق)، الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه، چ1، قم، دار الاحیاء العلوم الاسلامیه.
حر عاملی، محمد حسن (1409ق)، وسائل الشیعه، چ1،  قم، موسسه آل بیت (ع).
حسینی شیرازی، صادق (1427)، بیان الاصول، چ2، قم، دار الانصار.
حکیم، محمد تقی (1418ق)، الاصول العامه فی الفقه النقارن، چ2، قم، مجمع جهانی اهل بیت (ع).
حلی، حسین (1432ق)، اصول الفقه، چ1، قم، مکتبه الفقه و الاصول المختصصه.
حیدری، علی نقی (1412ق)، اصول الاستنباط، چ1، قم، لجنه ادره الحوزه العلمیه.
حیدری، کمال (1428ق)، الدروس فی شرح الحلقه الثالثه، چ1، قم، دار فراقد للطباعه  و النشر.
جوانمرد، بهروز (1393)، فرایند دادرسی کیفری، چ1، تهران، انتشارات جاودانه جنگل.
خالقی، علی (1392)، آیین دادرسی کیفری، چ21، تهران، انتشارات موسسه مطالعات  و پژوهش های حقوقی شهر دانش.
خرازی، محسن (1422ق)، عمده الاصول،چ1،  قم، موسسه در راه حق.
خراسانی، محمد کاظم (1434ق)، کفایه الاصول، چ4، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
خمینی، روح الله (1418ق)، تنقیح الاصول (مقرر تقوی اشتهاردی)، چ1، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خویی، ابوالقاسم (1422ق)، مصباح الاصول (مقرر محمد سرور بهسودی)، چ1، قم، موسسه احیاء آثار الامام الخویی.
سبحانی، جعفر (1414ق)، المحصول فی علم الاصول (مقرر محمود جلالی مازندرانی)، چ1، قم، موسسه امام صادق (ع).
سبزواری، عبد الاعلی (بی تا)، تهذیب الاصول، چ2، قم، موسسه المنار.
شیراری، عبد الله (1427ق)، عمده الوسائل فی الحاشیه علی الرسائل، چ1، مشهد، موسسه امیر المومنین.
صدر، محمد باقر (1417ق)، بحوث فی علم الاصول (مقرر محمود هاشمی شاهرودی)، چ3،  قم، موسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع).
صدر، محمد باقر (1415ق)، جواهر الاصول (مقرر محمد ابراهیم انصاری اراکی)، چ1،  بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.
صدر، محمد باقر (1408ق)، مباحث الاصول (مقرر کاظم حسینی حائری)، چ1،  قم، مطبعه مرکز النشر- مکتب الاعلام الاسلامی.
صنقور، محمد (1428ق)، معجم الاصولی، چ2،  قم، منشورات الطیار.
طباطبایی قمی، تقی (1371ش)، آراونا فی اصول الفقه، چ1، قم، محلاتی.
طوسی، محمد بن حسن (1390ق)، الاستیصار فیما اختلف من الاخبار، چ1، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
طوسی، محمد بن حسن، (1342ش)، خلاف، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
عراقی، ضیاء الدین (1417ق)، نهایه الافکار (مقرر محمد تقی بروجردی)، چ3،  قم، دفتر انتشارات اسلامی.
فیومی، احمد بن مقری (بی تا)، مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، چ1،  قم، منشورات دار الرضی.
قرشی، علی اکبر (1412ق)، قاموس قرآن، چ6، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
کاشف الغطاء، جعفر بن خضر (1420ق)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغراء (طبع جدید)،  چ1، قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
کلانتری، کیومرث، سلمان پور (1398ش)، جایگاه علم قاضی در اثبات امر کیفری در حقوق ایران، مجله پژوهشنامه حقوق کیفری، سال دهم، شماره دوم، صص 165-186.
لاری شیرازی، عبد الحسین (1418ق)، التعلیقه علی فرائد الاصول، چ1،  قم، اللجنه العلمیه للموتمر.
مشکینی اردبیلی، علی (1374ش)، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، چ6، قم، الهادی.
مظفر، محمد رضا (1430ق)، اصول الفقه، چ5،  قم، انتشارات اسلامی.
مکارم شیرازی، انوار الاصول (1428ق)، چ2،  قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع).
مومن قمی، محمد (1419ق)، تسدید الاصول، چ1، قم، موسسه نشر اسلامی.
نائینی، محمد حسین (1352ش)، اجود التقریرات ( مقرر ابوالقاسم خویی)، چ1، مطبعه العرفان.
نائینی، محمد حسین (1376ش)، فوائد الاصول (مقرر محمد علی کاظمی خراسانی)، چ1، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجفی، محمد حسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، چ7، لبنان، دار احیاء التراث العربی.
نجفی، محمد حسن (1386ق)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، چ7، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
هاشمی شاهرودی، محمود (1431ق)، اضواء و آراء؛ تعلیقات علی کتابنا بحوث فی علم الاصول، چ1،  قم، موسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
هاشمی شاهرودی، محمود (1381ش)، بایسته­های فقه و جزا، چ1، تهران، انتشارات میزان.